Laatst bijgewerkt op: 15-10-2024

Allereerst over de techniek. Frank Energie heeft met alle thuisbatterij-leveranciers op onze website afspraken gemaakt over de toegang tot het energy-management-systeem (EMS) van de batterij en over de sturing die we willen toepassen. We kunnen straks via de WIFI (of via 4G) en via de software van de leverancier (API) een verbinding maken met de thuisbatterij. De opdrachten die we vervolgens aan de thuisbatterij kunnen geven zijn simpel: “ga laden”, “ga ontladen” of “doe niks”. Technische veiligheidsgrenzen worden altijd afgebakend door de software en hardware van de batterij, die kunnen wij niet overschrijden.

Dat is afhankelijk van de situatie. Simpel gezegd zijn er twee uitersten: zelfconsumptie of handel. En daartussenin zijn allerlei combinaties mogelijk. Bij Frank bepaal jij met welke strategie we de batterij aansturen. Straks daarover meer. Bij zelfconsumptie geeft het algoritme in de sturing voorrang aan het opslaan en zelf consumeren van de met zonnepanelen opgewekte stroom. Dat is in een situatie waarin géén saldering geldt een goede strategie, immers zo voorkom je dat je energiebelasting betaalt over je verbruik. Ons algoritme weet straks ongeveer wat er op een dag wordt verbruikt, kan voorspellen wat de zonnepanelen morgen gaan produceren, en kan zo genoeg ruimte in de batterij reserveren voor de opslag van die opwek. Zo houd je de meter min of meer op nul en minimaliseer je je verbruikskosten.

Bij handel wordt gekeken hoe de opgeslagen energie in de batterij optimaal kan worden ingezet op de verschillende energiemarkten. En dat zijn er best veel. Zoals de day-ahead markt van de European Power Exchange (EPEX). Dat is de markt die elke dag de 24 uurprijzen van de volgende dag bepaalt, de prijzen die de basis vormen voor ons dynamische contract. Maar er is ook een onbalansmarkt. Op die laatste markt acteert de landelijke netbeheerder (in Nederland Tennet). Zij probeert marktspelers te bewegen mee te helpen het landelijke stroomnet in balans te houden. Dat doet ze met financiële beloningen en straffen. En omdat er voortdurend wat aan de hand is – er schuift een wolk voor de zon of er schakelt een centrale af – is die markt erg volatiel: de beloningen en straffen wisselen elkaar in hoog tempo af en kennen hogere pieken en diepere dalen.

Tenslotte is er de congestiemarkt. Die bestaat op landelijk en lokaal niveau. Dit is de markt waar netbeheerders knelpunten proberen op te lossen en marktspelers daarbij om hulp vragen. Dat kan door met hen af te spreken op bepaalde tijdstippen en/of locaties even wat minder af te nemen of te produceren. Deze markt komt nu langzaam op gang. Frank Energie zet de thuisbatterij nu vooral in op de onbalansmarkt en kan een optimaal resultaat behalen te handelen op de meest gunstige momenten voor zowel de verkoop (ontladen) als de inkoop (laden) van energie. We beschouwen de batterij daarin als autonome handelaar. In de aansturing en in de uitkering van resultaten is er géén interferentie met ons eigen portfolio.

Nee, de batterij reageert op prijssignalen van verschillende energiemarkten en wordt geoptimaliseerd op beste financiële resultaat. Hierbij wordt geen rekening gehouden met opwek van zonnepanelen. Het hebben van zonnepanelen is dus ook geen vereiste om te kunnen profiteren van Slim Handelen met een thuisbatterij. Indien er sprake is van zonne-opwek in de woning, wordt de manier waarop opwek gebruikt wordt bepaald door de hardware configuratie. Zijn de panelen via de omvormer direct verbonden met het stroomnet dan gaat de stroom direct naar het net ongeacht of je batterij aan het laden is. De batterij laadt in die situatie ook direct stroom uit het net. Zijn de panelen (ook) verbonden met de omvormer van je batterij, dan zal de batterij doorgaans eerst je opwek opslaan. Vraagt de batterij meer energie dan de panelen opwekken? Dan wordt het verschil alsnog uit het net getrokken. 

Tijdens zonnige uren is de EPEX-marktprijs doorgaans laag of zelfs negatief, terwijl de onbalansmarkt sterk kan variëren. Als het financieel voordelig is om de batterij op te laden, zullen we dat doen, zelfs als er tegelijkertijd zonne-energie wordt opgewekt. Daarom kan het voorkomen dat we de batterij opladen terwijl je zonnepanelen energie opwekken. Het is belangrijk om te weten dat het financieel gezien geen verschil maakt of de batterij oplaadt met zonne-energie (gratis) of de zonne-energie teruglevert tegen de EPEX-prijs en de batterij vervolgens oplaadt met stroom uit het net tegen dezelfde EPEX-prijs. De netto kosten zijn in beide gevallen gelijk.

In Nederland blijven we vooralsnog salderen. Dat maakt de batterij-aansturing in feite simpel. Omdat saldering nog geldt is er geen economisch motief om rekening te houden met zelfconsumptie. De ideale strategie in Nederland is dus handel, en de markt die nu de beste resultaten biedt is de onbalansmarkt. Dat is in Nederland dus ook de default instelling van onze “slim stroom handelen” app. In de landen om ons heen is salderen afgeschaft. Dat betekent dat zelfconsumptie daar de dominante strategie in de aansturing is. Daar wordt dan voornamelijk op zelfconsumptie gestuurd en pas afgeweken zodra de handelsalternatieven economisch aantrekkelijker zijn. bij Frank kan je straks je strategie aanpassen. De klant kan er voor kiezen (een deel) van je energie opwek toch zelf te gebruiken, mits de klant bereid is daar een stukje handelsresultaat voor in te leveren.

Let wel op dat de btw-teruggave alleen mogelijk is indien er een economische activiteit wordt geleverd door middel van energiehandel met de batterij. Volledige zelfconsumptie valt hier niet onder. In de app krijgt de klant straks ook de mogelijkheid om een eigen handelsstrategie te kiezen. Bij een gematigde handelsstrategie wordt de batterij minder intensief gebruikt, wat ten goede komt aan garantie en levensduur van de batterij. Dit is de standaard instelling van onze app en ook de instelling waarop de rendementsprojecties zijn gebaseerd. Bij die strategie worden gemiddeld 1,4 cycli per dag gedraaid. In onze app kan je voortdurend zien wat je actueel aantal gebruikte cycli en de verwachte effecten daarvan op je garantie en levensduur zijn. Vanuit dat inzicht kan de klant dus ook kiezen voor een agressieve handelsstrategie. * De agressieve handelsstrategie en de optie zelfconsumptie is in de eerste release van onze “slim stroom handelen” app nog niet beschikbaar maar wordt verwacht in Q3’24.

Om een verwachte terugverdientijd te berekenen moeten we eerst inschatten welk handelsresultaat valt te behalen. Daartoe zijn voor alle aangeboden batterij-configuraties simulaties gedraaid met ons algoritme. Op deze pagina zie je de resultaten van een batterij met configuratie 5 kW en 10 kWh met een all-in prijs van 5.990 EUR. Onze onderzoeksperiode liep van 17 juni 2023 tot eind januari 2024 (en de maanden daarna zijn recentelijk gesimuleerd). In die periode heeft ons algoritme op de onbalansmarkt gehandeld. De resultaten die je hieronder ziet zijn een combinatie van de de onbalansresultaten en de Frank Slim korting.

In onze simulatie kijkt het algoritme iedere minuut naar de op dat moment bekende status van de energiemarkt. Hij kent dan dus de EPEX uurprijzen voor de komende 11 tot 36 uur. Hij ziet de uur, halfuur en kwartierprijzen van de intraday-markt. En hij krijgt de TenneT onbalansprijzen (één minuut vertraagd). We maken dan een voorspelling van de onbalansverrekenprijs voor het betreffende kwartier. Op basis van die gegevens maakt ons algoritme iedere minuut een afweging of we willen laden, ontladen of niets doen. Hoe verder het algoritme daarin vooruitkijkt, hoe besluitelozer hij wordt en des te minder vaak hij handelt. Kijken we korter vooruit dan ziet hij minder mogelijkheden en handelt hij vaker. Zo kunnen we variëren in de handelsstrategie. Een agressieve strategie kent een hoger handelsresultaat maar ook meer cycli en dus een snellere degradatie van de batterij. In onze simulatie, waarop de geprojecteerde terugverdientijden zijn gebaseerd, is gemiddeld vooruitgekeken door het algoritme. De batterij draait dan gemiddeld 1,4 cycli per dag.

In de zomer is de onbalansmarkt volatiel, vaak door de onvoorspelbare zonne-opwek (er drijft altijd wel een wolkje over het land), opbrengsten zijn daar dus relatief hoog in vergelijking met de winter. Zo zie je in augustus een resultaat van 150 euro vergeleken de 78 euro in december.

Omdat een thuisbatterij zeker zo'n 15 jaar meegaat is het zaak om de houdbaarheid van het gesimuleerde handelsresultaat (uit onze onderzoeksperiode) te extrapoleren over die tijd. En daar begint de uitdaging want de toekomst voorspellen blijft lastig. Dit zijn de aannames die we hebben gedaan.

In ons "verwachte" rendementsprojectie (de blauwe lijn in de grafiek) hebben we voor de bepalende onderwerpen het volgende aangenomen:

Afbouw saldering: We nemen aan dat de salderingsregeling niet wordt afgebouwd (nadat de voorgestelde wetswijziging recent weggestemd is in de eerste kamer). Hoewel het best aannemelijk is dat die afbouw binnen de geprojecteerde termijn zal plaatsvinden is het effect daarvan lastig te berekenen. We kennen immers de nukken van onze politiek niet en weten niet welke energiebelasting t.z.t zal gelden. We verwachten dat een afbouw van saldering een negatief effect heeft op de te behalen handelsresultaten, want er kan minder gehandeld worden. Daartegenover staat dan dat de thuisbatterij je zal helpen met het vermijden van energiebelasting. Kortom, we blijven daar neutraal.

Afname volatiliteit van energiemarkten: De Nederlandse onbalansmarkt is nu volatiel en die biedt daarom nu een mooi handelsresultaat. Komt er met elke geplaatste thuisbatterij dan niet meer balans en wordt die markt minder volatiel, waardoor het handelsresultaat daalt? Die theorie klopt. In de praktijk verwachten we de komende 3-5 jaar nog gelijkblijvende volatiliteit door een toename van onvoorspelbare zon- en windparken. Daarna verwachten we dat de onbalansmarkt minder volatiel gaat worden en dus een lager handelsresultaat zal opleveren. In de tussentijd anticiperen we op een groei van de landelijke en lokale congestiemarkt. We verwachten dat die voor een langere duur positieve resultaten zullen leveren. Voor onze projecties nemen we om die reden aan dat onze onderzoeksperiode representatief is voor de levensduur van de batterij.

Degradatie van de batterij: We nemen de verwachte terugloop in performance van de batterij mee in de rendementsprojecties. Bij onze default sturing – “gematigde handelstrategie” – draaien we gemiddeld 1,4 cycli per dag. We nemen aan dat de performance na 10 jaar is gedaald naar 75% en na 15 jaar is gedaald naar 61%.

Communicatie met de batterij: De fysieke omgeving en de digitale communicatiemiddelen kunnen een effect hebben op de reactie, laad- en ontlaadsnelheid van het batterij systeem. In de verwachte rendementsprojectie gaan we uit van de voor de batterij gewenste omstandigheden. Vervolgens hebben we ook een positief (de bovenkant van de groene pluim) en een negatief scenario (de onderkant van de groene pluim) doorgerekend. We moeten hier natuurlijk bij aantekenen dat deze projecties geen garanties bieden en dat het negatieve scenario niet per se de ondergrens van het te behalen resultaat is (dat geldt natuurlijk ook voor de bovengrens).

We vragen geen service fee voor het gebruik van onze app en voor het aansturen van je thuisbatterij. Ook krijg de klant bij het gebruik van één van onze diensten automatisch het Frank Slim energiecontract. Op dat contract zit geen marge. Om de kosten voor onze dienstverlening (en die van derden) vergoed te krijgen houden we een deel van de te behalen handelsresultaten voor onszelf. Dat deel is ongeveer 15%. Dat betekent dat 85% van de handelsresultaten worden uitgekeerd aan de klant. Zo blijven we geprikkeld om de handelsresultaten te optimaliseren.

De handelsresultaten worden uitgekeerd via een kortingsfactuur. Daar rekenen we per dienst het behaalde handelsresultaat en keren dat uit in de vorm van een bonus.